Naay Bag-o, Naay Blue

Sugilanon ni Mario L. Cuezon
Featured sa Bisaya Agosto 22, 2007

ANG kinabuhi ni Inday, Inday Perlita, Perlits, Pearl, Lita, Litz, Perly—
sukad pa sa nakaamgo na siyag buot, puno sa mga pahimangno ug mga
tuo-tuo— kay siya nagpuyo man sa kalibotan sa mga matinuohon, usa ka
kalibotang pinasikad sa mga tinuohan sa kakaraanan nga wala pay nangahas
nga mosupak tungod sa kahadlok nga adunay mahitabo, baliwon ba sila,
gabaan pa, /mosunod lang god ta, kaysa magbasol na lang sa ulahi kon
duna nay mawala, duna nay mahitaboan./
Ug karon nga minyoonon na siya, nabuhi ang mga tinuohan sa mga buktot,
gitago na og dugay uban sa mga gaming nga himoong trapo kon manghinlo na
o sa mga alkansiyang angayan para sa panahon sa kalisod apan dili na
madumdoman, /giahak, dis-a na kadto mabutang, niini bang posteha, sa may
kosina o sa pantawan o sa pensa o sa kasilyas/. Adunay mga misupak
niini, una sa tanan, sila si Junior ug Sylvia Bocter nga giusab na ang
apelyido, ug kining ilang pagsupak lanog kaayo, kay ngano man kunong
pasanginlan mag apil ang ilang karaang apelyido. Apan kini gidaog sa
tingog sa mga tigulang, sa mga edaran nga dili gayod magpapugong kay
/kamo, kamong mga batan-on salawayon gayod kaayo ug dili gayod papugong
maong daghan na ang katalagman nga mangabot sa atong panahon kay wala
moy pagsunod sa mga tradisyon sa atong katigulangan./
Ug nanggawas na ang mga tinuohan:
Dili mahimong kaslon ang duha ka igsoon sulod sa usa ka tuig kay magdaog;
Ang igsoon nga nakauna og minyo sa magulang, kinahanglang mobayad og
linakangan;
Kon kaslonon, kinahanglang dili mobiyaheg lagyo kay duolonon sa disgrasya;
Inigkahumag bendita sa pari, kinahanglang dili magpauwahi og gawas sa
simbahan ang babaye kay kon dili, mahimo siyang ander sa bana.
Kinahanglang mokompesal ang lalaki sa babaye sa gabii sa ilang kasal sa
mga nahimo niyang kaagi sa ubang babaye;
Dili gyod angay isuot sa babaye ang trahe de boda sa dili pa ang kasal
kay demalas;
Sa kasal, kinahanglang mosuot ang babaye og bag-o nga sinina o unsa pa
diha, daan, /blue/ og hinulaman;
Pag-ilis sa trahe de boda, kinahanglang naay isuot ang /bride/ ug mao
kini ang hinuboan;
Maldisyon ang magregalo og telang itom ug gunting sa kinasal;
Kinahanglan nga iniggawas sa simbahan, itsahan ang kinasal og
bugas-humay o kuwarta isip pangpasuwerte;
Pag-abot sa kinasal, sa dili pa mosulod sa balay, buk-an og plato,
sudlayon sila ug paimnon sa tubig nga gihumolan sa sudlay.
Gipanglista kini ni Perly kay gipasulat man sa iyang inahan aron dili
malimtan ug makita niya kon hain ang angay sundon. Wala pa gani ni sila
makatan-aw sa salidang "Sukob" ni Kris Aquino ug Claudine Barreto nga
gipanghambog ni Kris nga mao kunoy kinadak-ag kita sa tanang lokal nga
sine sa Pilipinas, kay nahitabo man kaha ning estoryaha niadtong
bata-bata pa si Sabel, nag-/panty/ pa og sakos harina samtang pisot pa
si Pedro Penduko, si Congressman Ernie Clarete nagbitay pa sa itlog sa
iyang tatay, /ha ha ha, haskang buanga no/, maoy estorya, dalang
kantalita ni Charlie "Bitoy" Tac-an, paryente ni Perly pagkakita sa
listahan nga nahabilin sa Ceres Liner nga iyang gihinloan sa iyang
pagsakay-sakay og bus uban sa silingang si Pablo Maghanoy, /graduate/ sa
Bachelor of Rural Express.
Way problema si Perlita ug Jimmy sa unang mga pahimangno kay pareho mang
wa silay gilakaran, kay sila man gani kuno ang gilakad-lakaran sa ilang
mga pag-umangkon nga sayo kaayo nanguwag o namiga, ang uban gani nga
nangaminyo man igo nga gidugo o kaha human tuboig bulbol o pagkalubad
gyod sa tingog. Pero okey pas olrayt ini ang mga ginikanan sa mga bata
kay mingtuo man sila nga mapugngan pa ang baha, dili gyod ang biga ug
nga bisag way trabaho, bahala nag saging basta labing-labing.
Mao lagi nga sa pagkabaniog sa balita o tsismis nga maminyo ang duha ka
/most eligible/ mangkay ug mangkoy, walay pagsupak sa nakadungog, kay
motilaw god pod sila sa luto sa Ginoo, kanang butang nga dili
ikapanangpit sa silingan, kanang butang nga ikapanungo sad sa silingan,
sama sa gibuhat ni Boy Baste nga giingnan nga lisod ang magminyo maong
dugay tawon naminyo ang ulitawo apan sa dihang nakakita ra gyod og pares
sa edad nga giingong nakaapas pa gyod sa tren, durong kasuko.
Pagkabuntag gyod human sa nahitabong dakong salaod sa miaging gabii,
durong pamuyboy sa mga silingan, /letse mong mga silingana mo, ingon mo,
lisod kaayo ang kaminyoon, unya lami man diay, letse mo, karon pa lang
hinuon ko nakatilaw./
Pero ang problema ang pagbiyahe-biyahe ni Perly kay lagi dili gyod unta
angay sa usa ka kaslonon. Na, alang-alang pod og dili siya moadto sa
iyang gitrabahoan sa Bukidnon, ang labing sikat nga /address/— Kitawtaw,
Kitubo o Kitubo, Kitawtaw— o unsa ba to, nga maoy una niyang naasaynan
sa iyang pagmaestra nga mao ra say madumdoman pag-ayo sa iyang mga
paryente kay lami kuno paminawon ang /address/, morag /ethnic/. Tungod
lagi sa panginahanglang manarbaho gayod kay unsa man unyay ilang
kapangitaan maong kinahanglan gyod niyang mobiyahe. Nakalarga gyod siya
pero mao lagi, sa dili pa molarga, rosaryohan gyod nila sa balay nga
unta ilayo siya sa disgrasya ilabi na kay moagi siya sa Mangima Canyon
ug sa higad sa Bogo pagsaka na sa Bukidnon nga gatuyok-tuyok ra ba ang
dalan mora og tinais manok nga gi-IUD sa mamaligyaayg /barbecue/. Ug
ubanan sa iyang ig-agaw sa biyahe ug samtang naa sila sa bus,
magkalingaw silag rosaryo aron malayo sa disgrasya.
Ang isuot nila nga sinina gipatahi nila sa Ozamiz. Ang kang Jimmy,
amerkana kay wala pa man mauso ang barong-Tagalog, barong-Bisaya o
barong-Filipino. Ang karsones: /wool/ nga itomon. Ang sapatos: Ang
Tibay. Ang kang Perly, ang uso sa panahon: belo nga taas, puting sinina
nga daghan og /lace/ ug /beads/, may bukton nga /lace/ ug guwantis sa
babaye ug /train/ sa likod nga hawiran kunog baynte ka bata ug /bouquet/
sa artipisyal nga bulak nga mora sad og manan-aw kon layo kay taas man
gyod. Diha gyod ang nanay ni Perly kay siya ang mokuha ug siya sad ang
mohawid ini aron dili gyod masuot sa dalaga sa dili pa ang kasal kay
aron dili gyod mademalas kay basig dili madayon ang kasal kon isuot og
una-una.
Ang hinukasan: gisalig na lang usab ni Perly kang Jimmy human sa
paghatag niya sa iyang /measurement/. Si Jimmy na ang mopalit uban sa
igsoong babaye nga pareho sad og sukod kang Perly. Gisultihan lang niya
ang ulitawo kon unsa ang gusto niyang kolor. Ug aron dili gyod masipyat,
misuroy pa gyod sila sa dagkong tindahan sa Ozamiz, sa Geege, Shoppers
ug Gaisano aron matudlo ni Perly ang iyang gusto. Gipareserba dayon ni
Jimmy ang napilian ni Perly nga sinina— /stretchable/ nga pinabukad ang
saya, /pink/ ug puti ang kolor sa mga bulak niini ug sa tan-aw ni Perly,
angayan kaayo siya. Pero kay nabalaka man si Perly nga tingalig ihatag
sa tindera sa uban kon dugay mahibalik ni Jimmy, gianhaag otro nila ug
gipalit na lang gyod pero wala ipadala kang Perly kay unyag matental
siyag suot niini.
Busa sa pag-adto ni Perly sa iyang gimaestrahan, ang iyang gihunahuna
mao na lang ang isuot niya panahon sa kasal.
Ang sinugatan sa duha ka gagmayng anak ni Kapitan nga iyang gipuy-an:
/blouse/ sa anak nga babaye ug /brief/-ukay-ukay sa anak nga bayong.
Nasuod na man god niya ang mga bata kay duha ka tuig na man siyang
nag-abot sa ilang Kap.
UNANG Lunes gyod human siya pamayhe, nabibo ang eskuylahan. Unom sila ka
magtutudlo ug usa ka /principal/ nga bayot nga kanunay di makit-an kay
kanunayng report kuno sa /district supervisor /pero tua diay
magyampungad sa iyang uyab nga drayber sa motor, gipanapian lang sad
siya. Sa unom ka magtutudlo, lima ang babaye ug usa ang lalaki nga minyo
na og matod pa sa hungihong apiki pa sa kalisod ang hitsura. Sa mga
babaye, usa ra sad ang minyo samtang ang upat nangita pa sa ilang palad,
maghahalad, bana, gugma, kapikas sa kinabuhi, /husbandry/, lalaki,
/groom/, /bridegroom/, /reason for being/, /knight in shining armor/,
/king/, /horseman/ ug daghan pa nilang pasaring nga kinutlo sa Roget's
Thesaurus nga sa kataposan taposon lang nila sa pulong nga, /in short/,
utin, kon mahimo taas ug dako, ug imuwestra pa gyod sa ilang kamot ug
sundan sa dako ug lanog kaayong bahakhak nga makapakurat sa namahulayng
mga unggoy sa lakbit nga higad sa ilang eskuylahan sa Miglamen
Elementary School.
Mahinamon kaayo ang upat niya ka amiga nga namalita sa nahitabo nga
pagpangasawa kaniya ug lupig pa ang mga peryodista sa Manila Chronicle
ug Channel 2 ug GMA 7 ug pilde kaayo si Inday Badiday sa pagpangutana
bahin sa detalye sa maong pagpangasawa, /unsa may imong gisuot, unsa may
ilang gidalang pagkaon, pila pod ang mianhang bisita, pila ang nangumbak
sa umbakerong mga silingan, giunsa pod pag-estorya sa ilang dakong tawo,
unsa poy gitubag sa imong mga ginikanan, unsa poy imong gibati sa
pag-ingon nga maminyo na gyod ka, Day Perling. Inday Perling, makatilaw
na gyod ka anang butanga, ha ha ha, unsa kaha na ka lami, no? /Ang ilang
/press conference /nga nasugdan sa wala pa mobagting sa buntag, gitiwas
sa /recess/ ug pagpamuhi sa buntag ug gitiwas kamulong luto sa sud-an ug
kamulong paniudto ug human sa paniudto maong wa na gyod sila
makatagpilaw sa udto, /tagpilaw-tagpilaw ka diha, sa usa pa, nga lami na
kaayo ning atong giestoryahan, mga tips sa kaminyoon/. Nasundan pa gyod
kini pagkagabii kay gauban ra man ni silang mga babaye sa balay ni
Kapitan nga anaa ra sad tapad sa eskuylahan kay ang lalaking magtutudlo
taga diri man ug naa silay balay duol sa Barangay Hall ug didto nagpuyo
ilang /principal/.
Kining iyang mga kauban, taga lainlaing lugar baya pod ni sila ug
lainlain sad og mga kinaiya pero magkasabot man pod sila ba. Si Lolly,
ang kinatigulangan nila, mga kuwarenta na ang edad, minyo, upat ang
anak, ug bag-o pa lang nasulod kay bag-o pa man sang nakapasar, nakaitik
(/eight take/) ni siya ug wa dayon makasulod kay palakasay lagi sa ilang
lugar. Tambokon nga babaye si Lolly pero sa tulo ka dalaga, dili lang ni
siya tambokon, tambok na gyod kon ikomparar nila nga gagmay og hawak.
Ang tulo ka dalaga sila si Elizabeth, Josefina, ug Susan. Ug si Perling.
Si Elizabeth ang kinaguwapahan, taliwtiw og ilong. Si Josefina, morena
ug medyo lampagon. Si Susan lingin og nawong ug bigot sad og lawas bisag
gamay.
Ug tungod kay naandam na man ang iyang isuot nga trahe, ila na lang
giestoryahan ang uban niyang ipangsul-ot nga kuno kinahanglang naay
bag-o, naay /blue/, naay daan, naay hinulman, /something old, something
new, something blue, something borrowed/.
Adtong gabhiona, wala diha si Kapitan ug ang iyang pamilya kay
nanugbong, namista sa ilang paryente sa laing lungsod. Busa, mahimo
silang magsaba kay wa may matugaw. Ang upat ka dalaga, ipon sa usa ka
kuwarto nga dako. Ang duha sa salog, ang duha anha sa katre. Si Lolly,
naa sa usa ka kuwartong gamay kay usahay moanha man iyang bana. Pero
karon, /absent/ man kay Lunes.
Nanggilumba dayon ang mga kauban og /suggest/ kon unsay puyde niya nga
masuot— /panty/, /bra/, /half-slip/, kamison, /girdle/, /stocking/.
Alahas— singsing, kuwentas, pulseras, aretes. Nanaglumba sad og /offer/
sa ilang mga alahas para sa /something borrowed/. Puyde tong kuwentas ni
Elizabeth nga /Chinese gold/, inutang gikan sa silingan ug gibayran niya
sulod sa usa ka tuig. Puyde ang aretes ni Josefina nga handomanan nila
sa uyab niyang misakay og barko nga nalunod didto sa Caribbean kay
nahigop kuno sa Bermuda Triangle. Puyde pod ang pulseras ni Susan nga
giprenda sa silingan nilang napurdoy ug wala na gyod malukat.
Kon dili kuno siya, diha pay /offer/ ang tulo. Ang pustiso sa bangkil ni
Elizabeth nga /pure gold/, 18-K, binuhat sa dentista niyang ig-agaw sa
wa pa ni mapreso kay gipusil ang tigbantay sa iyang balay kay kaingon
kunog kawatan nga misulod sa gibantayang balay samtang nagdulog silas
/maid/ nga gikulukadidang pod niya. /Historical/ kuno tong bangkila kay
dihang gilayog siya sa ngitngit nga dalan padu'ng sa ila, iya mang
gipaak sa liog ug wala gyod buhii maong nakasinggit ang laki nga
/wakwak, wakwak, wakwak, tabang, mga silingan/. Naa pod kunoy aretes si
Josefina nga napalit niya sa aseras sa Colon nga dagko kaayo pero nipis
ug gaan ra kay plastik man. Nakit-an to niya nga maoy gisuot sa pelikula
ni Bella Flores adtong iyang gireyp si Fernando Poe Jr. Si Susan naa say
pulseras nga pula, itom ug dalag nga /vedas/, pinalit to sa iyang nanay
sa gamay pa siya kay sige man siyag kasakit— hilanat ug kalibanga— didto
sa mamaligyaay sa gawas sa Santo Niño sa Cebu kay pangontra kuno sa
buyag ug hangtod karon gidala-dala gihapon niya sa iyang bag kay kon
isuot niya sa klase, kataw- an man siya sa iyang /pupils/.
"O, kini na lang kaha ang imong hulaman." Gipagawas ni Elizabeth ang
iyang kinakusgan: usa ka /panty/ nga puno sa /lace/, nipis kaayo ug
manggawas man gani ang bulbol ug masihag sad ang di angayng masihag.
Gikagubtan dayon sa tulo ang maong /panty/ kay mao pa kuno sila kakita
og ingon ani. Gipalit kuno ni sa ig-agaw ni Elizabeth nga nangompra sa
Divisoria. Giabrihan ni Josefina ang bag ni Elizabeth ug nakit-an niya
nga naa man diay kiniy lima ka buok, lainlain ang /design/. Naay buslot
gyod sa tunga. Naay bahag nga gamay na ang sa likod. Naay binurdahan.
Naay huktan ang isigkakilid. Nagubot silang upat tungod sa maong mga
/panty/. Ug unsa pa… gipangsulayan nila ang maong mga gamit ug
nagposing-posing sila nga morag /Girard Peter model /sa dakong samin sa
karaang aparador.
Ug tungod kay gipangsulayan lagi tanan, nakit-an ni Perly nga mas
ganahan siya sa nauna, kadtong puno sa /lace/ ang mga kilid-kilid ug
masihag kaayo ang gitagoan. Nagdebate pa sila kon unsa to nga /panty/,
mao na ba to ang /something new/ o /something borrowed /o /something
blue/. Miingon si Elizabeth nga nasukod na man na nila pero puyde
gihapon na nga /new/, pero kon gusto niya, puyde pod nang /something
borrowed /nga iuli pagkahuman niya, pangpasuwerte aron siya na poy
maminyo, hayyy. Pero kay /blue/ man lagi, puyde kaayong /something blue/.
"Hoy, ngano man pod nga /blue/ man na? Maayo unta tong /pink/." Si Susan.
"/Blue/ na kay /nagluluksa,/ sa Tagalog pa. Iyang gikagul-an ang umaabot
nga…" ni Elizabeth nga midurog bahakhak pinakita ang atubangang ngipon
nga pulos pustiso.
Nadesisyonan ni Perly nga kini na lang ang /something blue/ o /something
borrowed /depende kay tingalig naa pa siyay mahulaman o makit-ang lain.
Nahunahunaan nila nga mangadto na lang sila sa Cagayan ug adto mamili
kon unsay angay niyang paliton.
Ug tuod man, nianang Biyernes sa gabii diha na sila sa Cagayan de Oro.
Minghigda sila sa paryente ni Perly ug nagsuroy-suroy dayon sila sa
siyudad, miadto sa Gaisano, sa Oro Rama para mangita lagi og /something
new/, /something blue/, /something old /kay alang-alang og mopalit pa
sila og /something borrowed/. Didto sila sa /ladies section/ kanunay,
gipangtan-aw halos tanang klase sa /lingerie/ o /jewelries/ maong
gikapoyan na kadugayan ang mga tindera kay natudlo na tanan, napakita na
nila tanan dayon wa pa gyod silay nakita nga hiayonan. Wala gyod sila
makapili anang gabhiona mao nga pagkaugma, namalik na pod sila og duro
na pod og panan-aw. Maayo gani kay panahon pod nga gabag-o og /display/
ang duha ka dagkong tindahan ug diha sad silay nakita.
Una, nakakita sila og pares nga /bra/ sa /panty/ nga gidala ni
Elizabeth. Pero gisuot kini sa manikin, pipila ka segundo lang. Dili
unta ipakuha sa tindera kay mao pa gyoy pagtaod pero wala man silay
laing /blue/ nga kolor nga gusto ni Perly. Gipakuha kini ni Perly aron
isukod. Sakto man gyod. Gawas nga /blue/, mao pa gyod nga /brand/,
Triumph, pero mao lagi, mahalon. Ang presyo /equivalent/ sad og usa,
duha ka semanang trabaho ni Perly. Pero nindot gyod hinuon kaayo. Dunay
mga /lace/ sa kilid-kilid ug gani ang gibutangan sa /hook/ duna may
/lace/ dayon baga ang /foam/ mao nga para kang Perly nga dili kaayo dako
og dughan, matindog nang tan-awon ang iyang tutoy, malami na unya. Mao
nga wa gyod mangutana si Perly kon naa bay /discount/ o /sale/. Iya nang
gihunahuna nga kaanindot baya unya niya tan-awon nga magsuot niadto uban
sa iyang seksi nga /panty/. Iyang gibayran dayon og nalipay kaayo siya
kay naa na siyay /something new/ ug /additional/ nga /something blue/.
Para sa /something old/, nahunahunaan niya nga kadto na lang kuwentas
nga relong gamay niya, ang unang relo nga napalit sa iyang suweldo.
Para sa /something borrowed/, hulaman na lang niya ang /jewelries/ sa
iyang mga kauban, nilang tulo aron way magmahay. Ug giingnan niya ang
tulo nga nalipay sad kay nakatabang sad sila sa kauban, gawas nga
makaadto sad sila sa balay nila karong kasal niya.
Pila ra may estorya, miabot na ang semana nga kaslon na si Perly.
Nangandam na sila kay mangadto man sila sa kasal. Tulo ka adlaw sa wa pa
sila manglarga, nakahunahuna silang panglabhan ang ilang gipangtagong
igsusul-ot kay nanimaho na man nga /mothballs/ sa ilang gitagoang mga
maleta ug bag. Giapil nilag laba ang /lingeries/ nga ila sang isul-ob.
Didto sila sa tubod manglaba ug gidala sa ilang gipuy-an, sa kilid sa
balay gihayhay. Kay tingklase man lagi, mingsulod sa silas ilang klase.
Ug naunsa mang kinabuhia nga pag-uli nila sa hapon, kay adto man sila sa
eskuylahan maniudto, wala na man sa hayhayan ang uban sa ilang
gipanglabhan. Diha pa ang mga sinina apan wala na ang mga /panty/ ug
/bra/ nila. Usa na lang ang nabilin, kadtong puno sa /lace/ nga naay
buho sa tunga. Dili na unta gustong mokompleyn pa silang Perly kay
maulaw silang mahibaloan nga ang ilang mga /panty/ naa diay buho-buho.
Apan dili mosugot si Elizabeth kay tingalig maanad ang mga kawatan.
Busa, miadto siya kang Kapitan nga nagpahulay sa beranda, kamulong inom
og kinutil. Iyang gidala ang mora-morang /panty/ nga nabilin ug
gipatan-aw niya kini kang Kapitan nga sa pirmero nakangisi kay sa tibuok
niyang kinabuhi karon pa siya kakita og /panty/ nga gipakita ang
gitabonan unta.
Nagubot ang balay ni Kapitan tungod sa maong hitabo. Gisayonan ka nga
balay pa gyod sa kapitan ang gikawatan. Nagtawag dayon si Kapitan sa
iyang mga /volunteer/ aron sa pagpangutana ug pagpaniid ug mahimo ang
pagdakop sa kawatan. Ug aron mahibaloan sa mga /volunteer/ ang ilang
gipangita, gipakita niya ang sampol sa usa ka /panty/ ug nga ang uban
susama aning mga pantiha nga mahalon ra ba diay kay gikan pa sa Manila.
Nalukop sa mga /volunteer/ ang sentro sa barangay og pangutana. Nabaniog
nga nangita sila sa mga /panty/ nga naay buho-buho daan pagpalit. Ug
nasadya ang mga kukabildo sa katawhan bahin sa mahalong /panty/ nga
nawala. Diha man ganiy nag-ingon nga pabayran lang kon naay moangkon
apan aduna say miingon nga wala kiniy baligya dinhi sa Mindanao, adto pa
gyod sa Manila.
Nahibaloan dayon nga diha diay mga batang nakakita panahon sa /recess/
nga si Tolano, usa ka batang /grade six /pero dako na og edad, mianha sa
ilang Kapitan nga niadto usang panahona miadto sa Purok 6 para sa usa ka
miting. Giadto dayon ang balay ni Tolano nga nahimutang mga tulo ka
bungtod sad gikan sa eskuylahan. Didto si Tolano ingon man ang iyang mga
ginikanan nga ilang giingnan. Durog hilak si Tolano kay gipasanginlan
siya nga kawatan. Ilang gitan-aw ang bakat nga sudlanan sa ilang mga
sinina ug wala man gyod. Ilang gitan-aw ang ubang butanganan pero wala
man gyod. Pag-uli nila, mireport sila nga, /Kap, ang mga panty nga among
nakit-an nagisi na man lang to og ginamit, dili man gisi daan parehas
anang ilang Ma'm/.
Giadto nila ang gidungog nga numero unong kawatan sa ilang Barangay: si
Takyo. Kawatan ni og manok si Takyo— iyang lit-agon dayon ihawon,
lutoon. Kon tan-awon pod nis Takyo, kawatan gyod nuog nawong. Gawas nga
itomon, daghang garas-garas ug taas og bigote ug buhok. Eksakto gyod nga
pag-abot nila sa balay ni Takyo sa pikas tampi sa suba, maoy pag-abot sa
kanahan. Moaksiyon untag dagan pero gitionan og pusil sa /volunteer/ nga
himoonong CHDF o CAFGU inigliwas sa pipila ka buwan. Wala man ang iyang
mga ginikanan maong gihadlok og duro sa mga /volunteer/ nga pusilon kon
di motug-an. Mitug-an ra siya nga manok ra ni Kap iyang gibirahan, ang
mga /panty/ gipanguha ni Boloy. Gatago diay si Boloy sa kisame pero
mikanaog kay gitudlo man ni Takyo. Si Boloy taas, pution, tisoyon og
nawong kay giingong ang tinuod man gyong tatay ani, Insek, kay
gipaburosan iyang mama pagpa-/maid/ sa siyudad. Dugay kaayo kaestorya si
Boloy kon asa ang mga /panty/ nga iyang gikuha. Kadugayan, mitug-an ra
gyod. Gibilin ra kuno niya sa balay ni Kapitan, sa anak niini. Gidala
nila ang duha sa ilang Kapitan aron sa pagreport.
Wala man diha pod ang mga bata. Busa gitan-aw ni Kapitan ug iyang asawa
ang mga gamit sa mga bata. Ug nakita nila ang maong /panty/ didto sa
ilawom sa unlan ni Mary Jane. Apan wala didto ang /panty/ ni Perly.
Pag-uli sa mga bata, gipangutana dayon ni Kapitan bahin sa mga /panty/
nga nangawala. Mibalibad si Mary Jane. Unsaon man kuno niya nang /panty/
nga gasyort man lang siya. Gipakita ni Kapitan ang mga /panty/ nga diha
sa iyang mga unlan.
"Di man akoy gabutang ana," singgit ni Mary Jane. "Si JoyJoy ana."
Namula si Kapitan ug ang iyang asawa. Natingala ang mga maestra.
Nangluspad si JoyJoy.
"Gisuot man gani na niya, Pa," hilak ni Mary Jane.
Nakuratan si Kapitan kay ang nahibaloan niya nga bagis-bagis man ang
iyang kamanghorang lalaki.
"Tinuod ba, JoyJoy?" Suko kaayo ang iyang nawong. Mitulo na ang luha sa
mata sa bayong.
Giduol kini ni Kapitan. Giabrihan ang butones sa /short/. Gipaubos ang
/short/ ni JoyJoy taman sa tuhod. Ug tuod, gisuot ni JoyJoy ang /panty/
ni Perly, ang /panty/ nga mao untay /something blue /sa iyang kasal.
Mihilak si JoyJoy ug wala makapugong sa pagkatawa ang mga maestra, maong
nanggawas sila ug didto nangagiki ug namahakhak nga gikakurat sa mga
gangis ug mangloy mao nga nangundang kini sa pagpaningog ug ang
kagabhion nakugang sa maong katawa.
Gilabhan og otro sa asawa ni Kapitan ang mga /panty/ ug giuli sa mga
maestra. Ang /panty/ ni Perly diha na may mga lama-lama sa lubot dapit
dayon dihay natangkas nga /lace/. Nadesisyonan na lang niya nga dili na
lang to ang iyang isul-ob sa kasal. Mopalit na lang siya og laing
/something blue/. Gihatag na lang niya kini kang JoyJoy nga pagkaugma
gayod milayas na sa ilang balay ug barangay.

(KATAPOSAN)